1. 1941-1944
Νομοθετικό Διάταγμα 1326/1942 (ΦΕΚ 122/22-5-1942) «Περί τροποποιήσεως του Νόμου 2456 Περί Ισραηλιτικών Κοινοτήτων ως ετροποποιήθει υπό του Νόμου 4837 και Αν. Νόμου 2544/1940».
Ρυθμίζει πως ο Πρόεδρος ή η Διοικητική επιτροπή της Ισραηλιτικής Κοινότητας διορίζεται από τον Υπ. Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας. Περαιτέρω, οι Ισραηλιτικές Κοινότητας δικαιούνται να επιβάλλουν έκτακτη εισφορά επί των μελών των κατά παρέκκλιση των εσωτερικών τους κανονισμών περί υποχρεωτικής εισφοράς «Πέτσια» και πως μπορούν στον προϋπολογισμό τους να αναγράφουν ειδικό κονδύλι για την ενίσχυση άλλης Ισραηλιτικής Κοινότητας στην Ελλάδα.
Ο διωγμός – αντιεβραϊκές διατάξεις
Οι πράξεις δίωξης κατά των Εβραίων, οι Νόμοι της Νυρεμβέργης και η «Τελική Λύση» εφαρμόστηκαν στη Θεσσαλονίκη με μια σειρά διαταγών της Διοίκησης των Κατοχικών Αρχών (Στρατιωτική Διοίκηση Θεσσαλονίκης Αιγαίου και της Αστυνομίας Ασφαλείας-Υπηρεσίας Ασφαλείας Sipo-SD)
Διαταγή MV1237/6-2-1943 «Σήμανση και Μετεγκατάσταση των Εβραίων κατοίκων της Θεσσαλονίκης»
Η διαταγή της Στρατιωτικής Διοίκησης απευθύνεται στην Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης και αφορά την εφαρμογή των Νόμων της Νυρεμβέργης στη Θεσσαλονίκη, ήτοι τη χρήση διακριτικού σήματος από τους Εβραίους και τον εγκλεισμό τους σε γκέτο. Επιβάλλει τους Έλληνες Εβραίους να φορέσουν άμεσα σήμα που να διακρίνονται ως Εβραίοι και εξαιρεί της διαταγής τους Εβραίους που μπορούν να αποδείξουν με ισχύον διαβατήριο πως έχουν διαφορετική υπηκοότητα. Επιβάλλεται η σήμανση των εβραϊκών καταστημάτων, γραφείων κ.λπ. με ευδιάκριτες πινακίδες στην ελληνική και γερμανική γλώσσα. Διατάσσονται επίσης οι Εβραίοι να μετακομίσουν σε συγκεκριμένη περιοχή της πόλης αναλαμβάνοντας οι ίδιοι τα έξοδα της μετακόμισής τους. Η Ισραηλιτική Κοινότητα πρέπει μέχρι την 25/2/1943 να αναφέρει στη Διοίκηση Θεσσαλονίκης Αιγαίου την εφαρμογή αυτών των μέτρων.
Διαταγή IV B4/12-2-1943 «Διαταγή της Στρατιωτικής Διοίκησης Θεσσαλονίκης Αιγαίου από 6.2.43»
Η διαταγή της Αστυνομίας Ασφαλείας-Υπηρεσίας Ασφαλείας δίνει διευκρινίσεις για την εφαρμογή της διαταγής MV1237/6-2-1943. Διατάσσει πως το διακριτικό σήμα για τους Εβραίους είναι ένα υφασμάτινο κίτρινο εξάκτινο αστέρι διαμέτρου 10 εκατοστών που υποχρεώνεται να φέρει στο εξωτερικό ένδυμα του στο αριστερό μέρος του στήθους κάθε Εβραίος ηλικίας άνω των 5 ετών. Εκδίδεται δελτίο ταυτότητας αριθμημένο και παραδίδεται μαζί με το σήμα. Ο αριθμός του δελτίου ταυτότητας τυπώνεται και πάνω στο σήμα κατά την παράδοση του. Ορίζεται πως Εβραίος θεωρείται όποιος έχει τρεις τουλάχιστον προγόνους Εβραίους, όποιος έχει έναν γονέα Εβραίο και τουλάχιστον δύο προγόνους Εβραίους και ανήκε την 1.4.1941 στο εβραϊκό δόγμα και μετά από αυτή την ημερομηνία όποιο παιδί γεννήθηκε εκτός γάμου από Εβραίο. Ορίζεται επίσης πως η εγκατάλειψη της εβραϊκής θρησκείας δεν απαλλάσσει από την υποχρέωση της σήμανσης, σε περίπτωση μικτού γάμου ο Εβραίος σύζυγος υποχρεούται σε σήμανση ενώ ρητά αναφέρεται πως είναι περιττές οι αιτήσεις για εξαίρεση από την υποχρέωση σήμανσης.
Διαταγή MV1517/13-2-1943 «Εφαρμογή της Εντολής από 6.2.43 MV 1237 Δρ. Μέρτεν
Διατάσσεται από την Στρατιωτική Διοίκηση πως απαγορεύεται στους Εβραίους να εγκαταλείψουν την μόνιμη κατοικίας τους χωρίς άδεια και σε περίπτωση που παρακούσουν τη διαταγή και συλληφθούν πυροβολούνται επί τόπου. Ισχύει άμεσα η απαγόρευση στους Εβραίους να χρησιμοποιούν το τραμ και τα λοιπά μέσα μαζικής μεταφοράς. Απαγορεύεται να κυκλοφορούν οι Εβραίοι σε δημόσιους δρόμους, δημόσιους χώρους ή να παρακολουθούν δημόσιες εκδηλώσεις μετά τη συσκότιση. Τα παραπάνω μέτρα έχουν άμεση καθολική ισχύ. Απαγορεύεται στους Εβραίους η χρήση όλων των δημοσίων ή ιδιωτικών τηλεφωνικών συσκευών και όσοι Εβραίοι κατέχουν τηλεφωνική σύνδεση οφείλουν να το αναφέρουν, να πληρώσουν τις οφειλές τους στην Ελληνική Τηλεφωνική Εταιρία και να επιστρέψουν την τηλεφωνική τους συσκευή το αργότερο μέχρι την 25η Φεβρουαρίου 1943. Οι ξένοι υπήκοοι εξαιρούνται της απαγόρευσης. Τα μέλη του συμβουλίου της Ισραηλιτικής Κοινότητας καθώς και οι Εβραίοι γιατροί μπορούν να χρησιμοποιούν τηλεφωνικές συσκευές. Όλοι οι Εβραίοι που ανήκουν στην περιφέρεια της Εβραϊκής Κοινότητας Θεσσαλονίκης της Στρατιωτικής Διοίκησης Θεσσαλονίκης – Αιγαίου πρέπει να ενημερωθούν άμεσα για τη Διαταγή και πρέπει να αναφερθεί η επιβολή της μέχρι και την 25η Φεβρουαρίου 1943.
Διαταγή MV1517/13-2-1943 «Το πεδίο καθηκόντων σας»
Σε συνέχεια της ως άνω διαταγής, η Στρατιωτική Διοίκηση Θεσσαλονίκης Αιγαίου απευθύνεται προσωπικά στον διορισμένο Πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Δρ. Κόρετς και του ανακοινώνεται πως από τη λήψη της επιστολής επεκτείνονται τα δικαιώματα και τα καθήκοντα του σε όλους τους Εβραίους της Στρατιωτικής Διοίκησης Θεσσαλονίκης – Αιγαίου.
Διαταγή IV B4/17-2-1943 «Σήμανση εβραϊκών επιχειρήσεων και κατοικιών»
Η Αστυνομία Ασφαλείας-Υπηρεσία Ασφαλείας βάσει της MV1237/6-2-1943 διαταγής διευκρινίζει πως μια επιχείρηση ή μια εταιρία θεωρείται εβραϊκή όταν ένας ή περισσότεροι ιδιοκτήτες ή εταίροι είναι Εβραίοι. Όπως έχει ήδη διαταχθεί οι εβραϊκές επιχειρήσεις πρέπει να φέρουν ευδιάκριτη πινακίδα που να αναγράφει «Εβραϊκό Κατάστημα» στην ελληνική και γερμανική γλώσσα. Όσοι ανήκουν στα «αποκαλούμενα ευφυή επαγγέλματα» όπως ιατροί, φαρμακοποιοί δικηγόροι κ.λπ. πρέπει να τοποθετήσουν παρομοίως σήμανση στις εγκαταστάσεις όπου εργάζονται. Από την 25.2.43 πρέπει άμεσα τα διαμερίσματα ή οι ιδιοκτησίες που κατοικούνται από Εβραίους να σημαίνονται ως εξής: Στα διαμερίσματα με τοποθέτηση στην πόρτα ενός άστρου της Σιών πάνω σε λευκό χαρτί και σε περίπτωση μονοκατοικιών ή οικοπέδων όπου διαμένουν μόνο Εβραίοι με την τοποθέτηση του διακριτικού σήματος στην εξωτερική πόρτα.
Διαταγή MV2014/25-2-1943 «Συμμετοχή Εβραίων σε Οργανισμούς κ.λπ.»
Η διαταγή της Στρ. Διοίκησης απευθύνεται στην Γενική Διοίκηση Μακεδονίας και την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης και διατάσσει πως όσοι Εβραίοι είναι μέλη σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, οργανισμούς, ενώσεις κ.λπ. κάθε είδους χάνουν την ιδιότητα του μέλους από αυτή τη μέρα. Τα εν λόγω νομικά πρόσωπα, οργανισμοί κ.λπ. δεν επιτρέπεται να δέχονται Εβραίους ως μέλη, να εκπροσωπούν τα συμφέροντα τους κ.λπ. Η σχετική διαταγή πρέπει να κοινοποιηθεί στις ενδιαφερόμενες Υπηρεσίες Διαχειριστές Οργανισμών και Ενώσεων κ.λπ. και για αυτό τον λόγο θα δημοσιευτεί για τρεις συνεχείς μέρες στον ελληνικό τύπο. Για τα παραπάνω πρέπει να δοθεί αναφορά στη Στρατιωτική Διοίκηση μέχρι τις 5.3.1943.
Διαταγή MV 3293/13-3-1943 «Ορισμός διαχειριστή για τα εβραϊκά μετρητά και τιμαλφή»
Η Ισραηλιτική Κοινότητα με προσωπική ευθύνη του Αρχιραββίνου Κόρετς καθίσταται διαχειρίστρια των εβραϊκών μετρητών και τιμαλφών. Η διαταγή δεν καλύπτει ολόκληρη την εβραϊκή ιδιοκτησία, την ακίνητη ιδιοκτησία καθώς και τα άψυχα και έμψυχα κινητά πράγματα των Εβραίων για τα οποία έχει εκδοθεί ειδική εντολή. Πρέπει να δοθεί αναφορά ολοκλήρωσης της διαδικασίας μέχρι τις 20.3.1943.
Διαταγή 15-3-1943 «Ορισμός διαχειριστή για τα εβραϊκά μετρητά»
Η διαταγή προέρχεται από το Sonderkommando της Αστυνομίας Ασφαλείας, απευθύνεται στον Αρχιραββίνο Κόρετς και διευκρινίζει πως η Ισραηλίτικη Κοινότητα θα πρέπει να απασχοληθεί κατά προτεραιότητα με τη διαχείριση των μετρητών και τιμαλφών των Εβραίων. Θα πρέπει να καθοριστούν οι υπάρχοντες τραπεζικοί λογαριασμοί, καταθέσεις κ.λπ. των Εβραίων βάσει των περιουσιακών δηλώσεων που έχουν υποβληθεί από τους Εβραίους. Διατάσσεται οι λογαριασμοί και οι καταθέσεις να τοποθετηθούν σε έναν συγκεντρωτικό ειδικό λογαριασμό της Ισραηλιτικής Κοινότητας.
Ν. 205/1943 (ΦΕΚ Α160/1-6-1943)
«Περί τρόπου διαχειρίσεως των παρά των Αρχών Κατοχής κατασχομένων και εκγαταλειπομένων Ισραηλιτικών περιουσιών».
Με τον νόμο συστήνεται Υπηρεσίας Διαχείρισης Ισραηλιτικών Περιουσιών (Υ.Δ.Ι.Π.) με Διευθυντή άτομο που είναι ανώτατος δημόσιος υπάλληλος και αποσπάται στην Υπηρεσία με απόφαση του Υπ. Γενικού Διοικητή Μακεδονίας. Συστήνεται 11μελές Συμβούλιο με πρόεδρο ανώτερο δικαστή και μέλη ανώτερους δημοσίους υπαλλήλους, τους εκπροσώπους των επαγγελματικών επιμελητηρίων, διευθυντές τραπέζης, και ευυπόληπτα πρόσωπα καθώς και Γνωμοδοτική Επιτροπή. Ο νόμος διατάσσει πως οι διαχειριστές είναι δημόσιοι υπάλληλοι αλλά και ιδιώτες καθώς και νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, πως οι διαχειριστές ευθύνονται ποινικά για πράξεις ή παραλείψεις τους που γίνονται με δόλο ή αμέλεια και τη σχετική διαδικασία εκκινεί με κατάθεση μήνυσης ο Διευθυντής της Υ.Δ.Ι.Π. και πως το Δημόσιο δεν υπέχει καμία ευθύνη από την διαχείριση των περιουσιών αναλαμβάνοντας να τις προφυλάξει από τον κίνδυνο απώλειας τους. Ο νόμος έχει αναδρομική ισχύ κι επικυρώνει τη με αριθμ. 48163 από 8 Μαρτίου 1943 απόφαση του Υπ. Γενικού Διοικητή Μακεδονίας με την οποία είχε ήδη συγκροτηθεί επιτροπή διαχειρίσεως και εποπτικό συμβούλιο. οπότε και εφαρμόστηκε η διαταγή της Στρατιωτικής Διοίκησης για την δήλωση των περιουσιακών στοιχείων των Εβραίων της Γενικής Διοίκησης Θεσσαλονίκης.
N. 1180/1944 (ΦΕΚ Α26/12-2-1944)
«Περί τρόπου διαχειρίσεως τον κατεσχόμενων Ισραηλιτικών περιουσιών»
Ο νόμος αφορά τη διαχείριση των Ισραηλιτικών περιουσιών στις περιοχές που βρίσκονταν υπό ιταλική κατοχή και πέρασαν στον έλεγχο των γερμανικών κατοχικών αρχών μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας. Συστήνεται Κεντρική Υπηρεσία Διαχείρισης Ισραηλιτικών Περιουσιών στην άμεση αρμοδιότητα του Υπ. Οικονομικών με απόφαση του οποίου αποσπάται στην Υπηρεσία ως διευθυντής ανώτερος δημόσιος υπάλληλος ο οποίος προεδρεύει της Γνωμοδοτικής Επιτροπής της Υπηρεσίας. Η Επιτροπή έχει ως μέλη τους προέδρους των επαγγελματικών επιμελητηρίων και των εμπορικών συλλόγων της Αθήνας και του Πειραιά. Διαχειριστές ορίζονται δημόσιοι υπάλληλοι, δεν υπάρχει πρόβλεψη για διορισμό ιδιωτών όπως στον Ν. 205/1943. Κατά τα λοιπά εφαρμόζεται αναλογικά ο Ν.205/1943 που ισχύει στην περιοχή της Γενικής Διοικήσεως Μακεδονίας.
Ν. 1977/10-10-1944 (ΦΕΚ 241/10-10-1944)
«Περί καταργήσεως του υπ’ αριθμ 1180/44 Νόμου περί διαχειρίσεως τον κατεχόμενων Ισραηλιτικών περιουσιών»
Ο νόμος καταργεί τον 1180/1944, μετονομάζει την Υ.Δ.Ι.Π. σε Κεντρική Υπηρεσία Εκκαθαρίσεως και Αποδόσεως των Ισραηλιτικών Περιουσιών με σκοπό την απόδοση στο δημόσιο, τη διαπίστωση και την εκκαθάριση των περιουσιών που περιήλθαν σ’ αυτή. Η αρμοδιότητά της επεκτείνεται σε όλη την επικράτεια και ρυθμίζεται πως για τη περιοχή της Γενικής Διεύθυνσης Μακεδονίας αρμόδιος είναι άμεσα ο Υπ. Οικονομικών.